De eenwording van Europa

Van Zeus tot EU

Mythologie of werkelijkheid?

Europa dankt haar naam aan een mooie prinses uit de Griekse mythologie. De prinses was de dochter van de Fenicische koning Agenor en maakte vaak lange wandelingen langs de kust. 
De Griekse oppergod Zeus zag haar en werd verliefd op haar. In de vorm van een krachtige stier, om zijn vrouw Hera te misleiden, nam hij haar mee naar het Griekse eiland Kreta waar hij in een menselijke vorm veranderde. Zeus was één van de eerste 'transformers'.
Het ontwerp van Zeus met Europa op zijn rug was één van de ontwerpen die voor de eerste Europa-postzegels in 1956 werden gemaakt. Dit ontwerp van de hand van Sem Hartz werd echter niet uitgegeven.

Europa

De naam Europa als omschrijving voor het huidige continent dateert al uit de verre oudheid. Zo verdeelde de Griekse historicus Herodotus, die in de 5e eeuw v.Chr. leefde, de toenmalige bewoonde wereld al in drie delen. Dat waren Europa, Asia en Lybia (Afrika). Europa bleef ook daarna in gebruik als aanduiding voor dit geografisch gebied. 
De huidige geografische omschrijving van Europa is het gebied dat zich uitstrekt van Spitsbergen in het noorden tot en met Malta in het zuiden en van Portugal in het westen tot en met het deel van Rusland  ten westen van de Kaukasus en Oeral.

België, Nederland en Luxemburg

In 1815 werd het Koninkrijk der Nederlanden opgericht. Koning Willem I werd vorst van zowel Nederland, België als het Groothertogdom Luxemburg. Dit had vooral een politiek motief:  een krachtig Nederland zou beter in staat zijn het machtige buurland Frankrijk in toom te houden.
Koning Willem I investeerde flink in de industrie (vooral in het zuiden), liet de nodige kanalen graven en richtte de Nederlandsche Handel-Maatschappij op.
Door economische en politieke verschillen koos België echter in 1830 al voor onafhankelijkheid. Het Verdrag van Londen die de splitsing regelde, werd echter pas in 1839 door koning Willem I ondertekend. In 1890 kwam door de dood van Koning Willem III ook een eind aan de politieke band met Luxemburg.

BeNeLux

Een nieuwe aanzet tot economische samenwerking tussen België en Nederland vond plaats in 1863 met het Handels- en Scheepvaartverdrag. Tot verdere samenwerking kwam het ondanks de nodige plannen niet. In 1932 werd een overeenkomst tussen België, Nederland en Luxemburg gesloten over een tariefbestand, maar door internationale tegenwerking is dit nooit echt in werking getreden.
In de Tweede Wereldoorlog ontstond het idee om na de oorlog de economische samenwerking tussen de drie buurlanden België, Luxemburg en Nederland te verbeteren. In 1943 tekenden de landen in Londen een monetaire overeenkomst, waarbij o.a. de onderlinge wisselkoers zou worden vastgelegd. En in 1944 tekenden de landen een douane-unie voor het vrije vervoer van goederen binnen deze landen, waardoor de BeNeLux een feit werd.
De Posterijen van de BeNeLux-landen gaven in 1964 een postzegel uit ter gelegenheid van de 20ste verjaardag van de Benelux.

EGKS

Na de Tweede Wereldoorlog waren er meer landen die de voordelen van internationale samenwerking inzagen. Opvallend genoeg waren dat de voormalige (aarts)rivalen Frankrijk en Duitsland.  Een belangrijke gedachte hierbij was dat men beter kon samenwerken dan oorlog voeren. Bovendien was het verstandig onderling afspraken te maken over de levering van kolen en staal omdat deze een randvoorwaarde waren voor de wederopbouw en verdere ontwikkeling van de industrie.
De Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal werd in 1952 opgericht met als deelnemende landen Frankrijk, Duitsland, Italië en de BeNeLux en had een looptijd van 50 jaar. In 2002 werd de looptijd niet meer verlengd, omdat de belangrijkste doelstellingen ondertussen waren overgenomen door de Europse Unie.
De eerste Europapostzegels werden uitgegeven in 1956 met als thema de Europese samenwerking die op dat moment nog volop in de steigers stond. De postzegels werden uitgegeven in de zes landen van de EGKS.

EEG

De Europese Economische Gemeenschap (EEG) werd opgericht in 1958 toen het Verdrag van Rome in werking trad. De deelnemende landen waren dezelfde als in de EGKS waren vertegenwoordigd.  Binnen de EEG werd een gemeenschappelijke markt gevormd met bepalingen over landbouw, transportmogelijkheden en economische relaties. Later volgden ook afspraken over kapitaal en arbeidskracht. 
In 1973 traden Denemarken, het Verenigd Koninkrijk en Ierland tot de EEG toe, in 1981 Griekenland en in 1986 Spanje en Portugal.
In 1992 werd een postzegel uitgegeven met als thema de eenwording van Europa die in 1993 zou ingaan

EU

Bij de inwerkingtrede van het Verdrag van Maastricht in 1993 werd de naam van EEG gewijzigd in Europese Gemeenschap. Ook werd de Europese Unie als statenverband opgericht.
De belangrijkste doelstelling van de EG was de ontwikkeling en introductie in 2002 van de gemeenschappelijke munt, de Euro. De Euro is  gebaseerd op de ECU, de European Currency Unit
Niet alle lidstaten hebben de munt overigens ingevoerd, Nederland wel in 2002. In 2001 werd de waarde-aanduiding op Nederlandse postzegels zowel in guldens als euro’s vermeld.
Nederland gaf in 1999 al een postzegel uit met een euromunt, die als nieuwe rekeneenheid in het betalingsverkeer zou gaan gelden.

Uitbreiding EU

Anno 2012 telt de EU 27 Europese landen. Van de (middel)grote landen is alleen Noorwegen geen lid, terwijl Zwitserland op de kandidatenlijst staat.
De belangrijkste kenmerken van de EU zijn de gemeenschappelijke interne markt met een zo goed als vrij verkeer van goederen, diensten, geld en personen.  Daarnaast wordt ook aan wetgeving gedaan op het gebied van justitie en binnenlandse zaken en is er een gemeenschappelijk beleid op het gebied van handel, landbouw, visserij en regionale ontwikkeling. De belangrijkste organen van de EU zijn het Europees Parlement (wetgevende macht) en de Europese Centrale Bank.
 TPG Post gaf in 2004 een velletje uit met tien verschillende postzegels ter gelegenheid van de uitbreiding van de EU. Op elke postzegel staat behalve de vlag van het nieuw toetredende land ook een postzegel uit dat land.